Platform
O
gebruikt kleuren niet alleen om de zelfkennis van managers in kaart te brengen;
ook commerciële mensen in een organisatie ondervinden veel baat bij het
“Kleur-denken”. Zo ondersteunt de High-Performance Sales Analyse bij het
zichtbaar maken van potentieel en het ontwikkelen van commerciële talenten.
Klanten typeren in kleuren is een dankbaar hulpmiddel bij opleidings- en
coachingstrajecten.
In een artikel in “Managementteam” stelt Wilbert
Geijtenbeek dat het werken met kleuren het niveau van de basisschool ontgroeid
is. Hij beschrijft hoe het gebruik van kleuren een organisatie veel baat heeft
gebracht bij het ontwikkelen van zelfkennis bij managers.
Het begon tijdens een vergadering van de top-100 van het
op- en overslagbedrijf Vopak. Drie jaar geleden besloten de belangrijkste
landelijke en mondiale terminal-managers dat het belangrijk was om 'zelfkennis
binnen de firma te bevorderen'. Niet alleen omdat zelfkennis werknemers helpt
de eigen motivatie en die van hun teams te begrijpen, maar vooral om de
samenwerking te verbeteren. Dat werkt het beste als je die een kleurtje geeft.
Dat weet iedereen die op de basisschool de dagen van de week moest leren:
kleuren helpen bij het leren.
De theorie is gebaseerd op het werk van de psycholoog
Clare W. Graves. Deze onderscheidt verschillende waardenpatronen om de
drijfveren van mensen te verklaren. Vopak hanteert de volgende kleurenindeling:
- Turkooizen
type: relativerend ingesteld, holistisch denkend, het materiële voorbij
- Gele
type: creatief, gesteld op vrijheid, gericht op vernieuwing
- Groene
type: sociaal, gesteld op harmonie, gericht op het groepsgevoel
- Oranje
type: competitief, doelgericht, houdt van winnen
- Blauwe
type: betrouwbaar, gesteld op orde en structuur
- Rode
type: snel, gesteld op daadkracht, gericht op macht
- Paarse
type: gesteld op veiligheid en geborgenheid
Blauw
of rood?
Vopak onderscheidt zeven dominante drijfveren (zie 'Cash Course
Kleurenleer). Die drijfveren zijn gebaseerd op waardenpatronen: elk type
baseert zijn handelen op de waarden die hij belangrijk vindt. Zo hecht een
manager met een rood profiel waarde aan daadkracht, snelheid en een
machtspositie. Een blauwe werknemer houdt van orde en structuur. Is die
structuur in een team niet helder, dan kunnen werknemers met een blauw profiel
in de stress raken. Als ze dan ook nog een rode manager hebben, die daadkracht
verlangt (en een afkeer van lethargie heeft), kan dat tot frictie leiden.
Veelkleurige
persoonlijkheid
Maar dat hoeft niet. Rood en blauw mogen dan veel
voorkomende kleurenprofielen zijn in een corporate omgeving, zuiver rode en
blauwe managers bestaan niet, stelt Kees van Seventer, mondiaal commercieel
directeur van de tankterminalgigant: ‘De meeste mensen hebben een veelkleurige
persoonlijkheid. Alle kleuren komen in ieders profiel voor. En iedereen heeft
voorkeurskleuren en weerstandskleuren. Als je andermans waardenprofiel leert
begrijpen, leidt dat tot begrip van andermans gedrag. Dat vermindert
irritaties.’
Rapportje
Het is een van de redenen waarom mondiaal
HR-verantwoordelijke Ans Knape-Vosmer voor Vopak de kleurenprofielen van een
kleine 1.000 werknemers in kaart heeft gebracht. Elk van die werknemers bezit
een rapport. Knape: ‘Daarin staat wie je bent. En wie je teamleden zijn. Je
kent de waardenprofielen van je collega’s. Vervolgens leer je in je team
samenwerken aan de hand van die kennis. Dat gaat heel speels.’ Dat kleurenspel
biedt zeven voordelen voor Vopak – niet alleen voor HR, maar ook voor de
operatie. MT somt ze voor je op:
#1
Kleur kweekt begrip
Van Seventer: ‘Begrip voor de waardenpatronen van
anderen, kweekt begrip. Zelf heb ik bijvoorbeeld een aversie tegen blauw. Ik
heb geleerd dat een afkeer van blauw gedrag niet hetzelfde is als afkeer van de
mensen. De stijl van blauwe mensen is gewoon anders. Sinds ik dat profiel ken,
heb ik geleerd ontvankelijker te zijn voor de manier waarop mensen met een
blauw profiel hun boodschap brengen.’
#2
Kleur is een wereldtaal
Omdat Vopak actief is in 31 landen, is samenwerking
tussen internationale teams belangrijk. Naast Engels spreken deze teams
onderling ook kleurentaal, zo merkt Van Seventer op: ‘In Aziatische culturen is
het gebruikelijk om tegen de baas op te kijken. Voor mij als Nederlander is dat
wennen. Maar als ik zie dat ik turkoois in mijn profiel heb, en een Chinese
dame van 25 ook, dan schept dat een band. Met een kleurenprofiel in de hand
durven werknemers uit Azië makkelijker met mij te praten.’
#3
Gekleurde teams zijn effectiever
Ondanks het wederzijdse begrip, kan het handig zijn bij
de samenstelling van een team selectief gebruik te maken van kleuren. Een
voorbeeld: in een overwegend groene groep mensen (gericht op harmonie,
groepsgevoel) kan een rode manager een stimulans zijn voor de effectiviteit.
Een (competitief ingestelde) oranje manager daarentegen kan de effectiviteit
onderuit halen.
#4
Kleurenkennis voorkomt olierampen
Vopak heeft daarvan geleerd. Knape: ‘Op directieniveau
zien we binnen onze organisatie veel blauw in de profielen. Dat is prima, want
in ons bedrijf zijn de kwaliteit van dienstverlening, de duidelijkheid van
processen en de veiligheid van groot belang. Als wij in onze safety-teams veel
geel (op creativiteit en innovatie gericht, gehecht aan vrijheid) en turkooise
(relativerend, weinig aan materiële zaken gehecht) profielen hebben werken, dan
mag je jezelf als organisatie achter de oren krabben.'
#5
Vacatures krijgen kleur
En dus profileert Knape ook nieuwe recruits van de firma.
‘Als wij twijfelen of een kandidaat in een team past of niet met zijn manager
overweg kan, brengen wij zijn of haar profiel in kaart.’ Aanvullend op een
assessment vergemakkelijkt zo’n kleurenanalyse de keuze voor een werknemer in
een nieuw team.
#6
Kleur gaat verloop tegen
Knape claimt bovendien dat kennis van de profielen een
vroegtijdig vertrek van een werknemer tegengaat. Knape: ‘De kans op een
succesvolle samenwerking met je manager is groter als de verstandhouding niet
wordt verstoord door een gebrek aan wederzijds begrip. In mijn internationale
team werkte iemand die zijn werk niet adequaat oppakte. Dat leidde tot
irritatie in het team. Hij vond het moeilijk en wist geen structuur aan te
brengen in zijn werk. Toen wij met een consultant ons teamprofiel analyseerden,
bleek dat die persoon geen greintje blauw in zijn profiel had. Dat had niemand
zich ooit gerealiseerd. Die kennis hielp om hem in zijn kracht te zetten. Zo
hielden wij hem aan boord.’
#7
Kleur smeert de communicatie
Vergaderingen duren korter. Het geven van feedback kan
zonder oordeel. En de kleurentaal smeert de communicatie, stelt Van Seventer:
‘Sinds we in kleuren spreken, maken we veel grappen over elkaars profielen.
Deze kennis haalt de hiërarchie uit het team. En het is ook leuk om nieuwe
mensen te leren begrijpen aan de hand van hun kleurenprofiel. Een paar weken
geleden kreeg ik een nieuweling in mijn team. Ik was gelijk benieuwd naar zijn
kleurenprofiel.’
Bron: Managementteam
